Μυστικά, πολιτική, χρήμα και σκοτεινοί μηχανισμοί στα παρασκήνια του βασιλιά των σπορ – Το ποδόσφαιρο πίσω από τον καθρέφτη
Για κάθε φίλαθλο που λατρεύει το άθλημα για το θέαμα, υπάρχουν άλλοι που το βλέπουν ως σκακιέρα γεμάτη συμφέροντα, δομές εξουσίας και υπόγεια παιχνίδια. Από την κλήρωση του Champions League και τον τελικό του Euro 2004, μέχρι τις σκιές γύρω από τον τραυματισμό του Σαλάχ το 2018 και την «αποκαθήλωση» του Ροναλντίνιο, το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο δεν έπαψε ποτέ να γεννά θεωρίες συνωμοσίας.
του Χρήστου Μυτιλινιού
Κάποιες φαίνονται εντελώς ακραίες. Άλλες, όμως, έχουν τόσα «τυχαία» γεγονότα που πείθουν μέχρι και τον πιο λογικό. Ακολουθούν οι 30 πιο γνωστές και πολυσυζητημένες θεωρίες συνωμοσίας – ξεκινώντας από τις κορυφές των διοργανώσεων και φτάνοντας στα πρόσωπα που άλλαξαν την ιστορία.
- Η κλήρωση του Champions League είναι προκαθορισμένη
Καμία θεωρία δεν έχει διαδοθεί περισσότερο από την υποψία ότι η UEFA «σπρώχνει» τους εμπορικά συμφέροντες αγώνες μέσω κατευθυνόμενων κληρώσεων. Οι «καυτές και κρύες μπάλες» είναι πια μέρος της ποδοσφαιρικής λαογραφίας, ενώ ο τρόπος που «πέφτουν» τα ζευγάρια κάθε χρονιά ενισχύει την καχυποψία.
- Ο τελικός του Μουντιάλ 1998 «ανήκε» στη Γαλλία
Η κατάρρευση του Ρονάλντο και η αγωνιστική ανυπαρξία της Βραζιλίας δημιούργησαν ερωτήματα. Κάποιοι πιστεύουν ότι υπήρξε συμφωνία για να νικήσει η οικοδέσποινα Γαλλία και να ενισχυθεί η εσωτερική της συνοχή. Οι δε οπαδοί της θεωρίας κάνουν λόγο για “πολιτική ισορροπία μετά την ένταση στα προάστια”.
- Το Euro 2004 στημένο για την Ελλάδα
Εντός Ελλάδας θεωρήθηκε θαύμα. Εκτός, υπήρξαν φωνές που το περιέγραψαν ως αποτέλεσμα γεωπολιτικών συμβολισμών (ένταξη Κύπρου στην ΕΕ, Ολυμπιακοί Αγώνες). Ο τρόπος που αποκλείστηκαν Γαλλία, Τσεχία και Πορτογαλία δεν έπεισε όλους για την «αγωνιστική καθαρότητα».
- Η Ρεάλ Μαδρίτης έχει αόρατη ασπίδα
Η Ρεάλ έχει κατηγορηθεί όσο καμία άλλη για εύνοια σε σφυρίγματα, VAR, ακόμη και σε πειθαρχικά θέματα. Από τον αποκλεισμό της Μπάγερν το 2017 ως τις «κρυφές επαφές» με την UEFA, ο μύθος της «ομάδας του συστήματος» συντηρείται σταθερά.
- Το VAR δεν βλέπει τους μεγάλους
Η τεχνολογία παρουσιάστηκε ως το τέλος της αδικίας. Στην πράξη, χιλιάδες οπαδοί καταγγέλλουν ότι το VAR εφαρμόζεται «επιλεκτικά» – ιδίως σε φάσεις που αφορούν τις top ομάδες. Είτε στην Premier League είτε στη Serie A, η θεωρία περί “τυφλού VAR” είναι πανευρωπαϊκή.
- Ο Χάαλαντ και το ΝΑΤΟ
Σε ρωσικά media διακινήθηκε θεωρία πως ο Έρλινγκ Χάαλαντ «προωθείται» όχι μόνο για αγωνιστικούς λόγους αλλά και για να ενισχυθεί το brand της Νορβηγίας ως «πράσινης δύναμης» με στρατηγική σημασία στη νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική της Ευρώπης.
- Η Μπαρτσελόνα του Πεπ εξυπηρετούσε πολιτικούς στόχους
Το tiki-taka, οι συνεχείς τίτλοι και η ανάδειξη της Masia έφεραν τη Μπάρτσα στο απόγειο. Κάποιοι λένε όμως πως όλα αυτά «ευνοήθηκαν» για να αναδειχθεί το πολιτισμικό – και έμμεσα το πολιτικό – στίγμα της Καταλονίας.
- Η Γιουβέντους δεν ήταν μόνη στο Calciopoli
Το σκάνδαλο του 2006 συγκλόνισε την Ιταλία. Αλλά πολλοί πιστεύουν πως η Γιουβέντους «θυσιάστηκε» για να διασωθούν άλλες ομάδες – κυρίως η Μίλαν – που φέρονται να είχαν εμπλακεί επίσης αλλά έμειναν σχεδόν ατιμώρητες.
- Η Παρί Σεν Ζερμέν δεν αγγίζεται
Η Παρί έχει σωθεί επανειλημμένα από ποινές για παραβιάσεις του Financial Fair Play. Οι θεωρίες θέλουν την UEFA να «κλείνει τα μάτια» λόγω της στρατηγικής σχέσης με το Κατάρ και των χορηγών που προέρχονται από εκεί.
- Το 5-3 της Λίβερπουλ ήταν προϊόν προπαγάνδας
Ο τελικός του 2005 θεωρείται από πολλούς το μεγαλύτερο comeback στην ιστορία. Αλλά υπάρχει και η θεωρία πως η UEFA «διευκόλυνε» την ανατροπή για να επαναφέρει την αγγλική αγορά στο προσκήνιο – και να δημιουργήσει έναν διαχρονικό μύθο.
Παίζοντας με τις ταυτότητες: οι παίκτες στο στόχαστρο
Πέρα από τις θεωρίες για ομάδες και διοργανώσεις, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ποδοσφαιριστών που βρέθηκαν στο επίκεντρο συνομωσιολογικών σεναρίων.
- Ο Μέσι δεν είναι ο αληθινός Μέσι
Μετά το 2013, λένε, ο παλιός αδύνατος Λίο έδωσε τη θέση του σε μια «κατασκευή» με άλλο κορμί, άλλο στυλ και άλλο management. Η θεωρία αυτή βασίζεται σε «διαφορές στις φωτογραφίες» και στις χορηγικές συμφωνίες που τον μετέτρεψαν από θαύμα της φύσης σε brand μηχανή.
- Ο Ζιντάν ήξερε και αποχώρησε με τρόπο
Η κεφαλιά στον Ματεράτσι στον τελικό του Μουντιάλ 2006 δεν ήταν μια απλή αντίδραση. Σύμφωνα με θεωρίες, ήταν ένα «αντίο» του Ζιντάν επειδή γνώριζε ότι ο τελικός ήταν προαποφασισμένος – και δεν ήθελε να αποτελέσει βιτρίνα ενός στημένου show.
- Ο Σέρχιο Ράμος έβγαλε τον Σαλάχ επίτηδες
Ο τελικός του Champions League το 2018 ακόμα στοιχειώνει τους Αιγύπτιους. Η σύγκρουση με τον Σαλάχ θεωρήθηκε προσχεδιασμένη: ο Ράμος τον τραυματίζει, η Λίβερπουλ αποσυντονίζεται, η Ρεάλ κατακτά ξανά την κορυφή.
- Ο Ερίκ Αμπιντάλ και η αλλαγή ταυτότητας
Μετά τη μεταμόσχευση ήπατος το 2012, ο Αμπιντάλ επέστρεψε πιο “ήρεμος”, πιο «διαφορετικός». Συνωμοσιολόγοι ισχυρίζονται πως «δεν ήταν ο ίδιος άνθρωπος» ή πως υπήρξε κάλυψη γύρω από την κατάστασή του.
Οι παίκτες στο μικροσκόπιο: εξουσία, εικόνα και απόσυρση
Μεταγραφές που δεν έγιναν ποτέ. Χρυσές Μπάλες που απονεμήθηκαν «κατά παραγγελία». Τραυματισμοί που έφεραν τίτλους. Στο δεύτερο μέρος του αφιερώματός μας, παρουσιάζουμε θεωρίες συνωμοσίας που επικεντρώνονται σε πρόσωπα-σύμβολα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου και στην ερμηνεία της καριέρας τους πίσω από την επίσημη εκδοχή.
- Ο Ρονάλντο «έπρεπε» να πάρει τη Χρυσή Μπάλα το 2016
Η Πορτογαλία κατέκτησε το Euro, η Ρεάλ πήρε Champions League, αλλά ο ίδιος δεν έλαμψε στους τελικούς. Κι όμως, η FIFA του απένειμε το τρόπαιο για το σύνολο – λέει η θεωρία – «ώστε να δημιουργηθεί το αφήγημα του ηγέτη-πρότυπου για τη νέα εποχή», μετά τα σκάνδαλα του Πλατινί και του Μπλάτερ.
- Ο Καρίμ Μπενζεμά αποκλείστηκε για πολιτικούς λόγους
Η υπόθεση «βίντεο Βαλμπουενά» λειτούργησε ως πρόσχημα – λένε οι υποστηρικτές της θεωρίας. Ο πραγματικός λόγος ήταν, υποτίθεται, η επιθυμία κύκλων της γαλλικής πολιτικής να μην πρωταγωνιστήσει ένας μουσουλμάνος με καταγωγή από την Αλγερία, ιδίως την περίοδο των τρομοκρατικών επιθέσεων.
- Ο Μπαλοτέλι ήταν στόχος ψυχολογικής φθοράς
Από τα media της Αγγλίας μέχρι τις διαιτησίες, λέγεται πως ο Ιταλός φορ αντιμετωπίστηκε με προκατάληψη. «Πρόβαραν» πάνω του το στερεότυπο του «τρελού Μαύρου» ώστε να υποβαθμιστεί η επιρροή του και να αποτραπεί η καθιέρωσή του ως νέου ειδώλου.
- Ο Ντι Κάνιο «εξοστρακίστηκε» λόγω πολιτικών πεποιθήσεων
Ο άλλοτε επιθετικός της Λάτσιο και προπονητής της Σάντερλαντ υποστηρίζει ακροδεξιές θέσεις, κάτι που – σύμφωνα με οπαδούς του – τον απέκλεισε οριστικά από τις ελίτ του ποδοσφαίρου. Θεωρείται “ανεπιθύμητος” για τα τηλεοπτικά πάνελ και τους πάγκους.
- Ο Ζιντάν ήξερε ότι ο τελικός του 2006 ήταν «στημένος»
Μια ακόμη θεωρία για τη μυθική κεφαλιά στον Ματεράτσι: ο Γάλλος ήξερε ότι το ματς είχε προαποφασιστεί (πιθανόν για χάρη της Ιταλίας εν μέσω σκανδάλων Calciopoli) και αντί να συναινέσει, προκάλεσε τον απόλυτο αντιπερισπασμό – γράφοντας έτσι δικό του τέλος.
- Ο Ριμπερί αποσύρθηκε από τον τελικό γιατί γνώριζε
Σύμφωνα με σενάρια που κυκλοφορούν σε γαλλικά forum, ο Φρανκ Ριμπερί «έμαθε πράγματα» για περίεργες συναντήσεις πριν τον τελικό του 2006 και «αποσύρθηκε» από την αρχική ενδεκάδα – επίσημα λόγω τακτικής, ανεπίσημα λόγω αντίδρασης.
- Ο Καντέ είναι προϊόν μάρκετινγκ
Ο εξαιρετικά ταπεινός τρόπος ζωής του Γάλλου μέσου έχει γεννήσει περίεργες θεωρίες: ότι κατασκευάστηκε ως «αντι-σταρ» για να εξισορροπήσει τα παραδείγματα των Μπαπέ και Νεϊμάρ και να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τις ανάγκες του PR της FIFA.
- Ο Ερίκ Καντονά είχε ασυλία λόγω πολιτικής
Ο γοητευτικός αλλά απρόβλεπτος Γάλλος θεωρείται από μερίδα φιλάθλων «άνθρωπος του συστήματος». Οι πράξεις του (π.χ. η κλωτσιά σε οπαδό της Κρίσταλ Πάλας) καλύφθηκαν, υποτίθεται, για να μην διαταραχθεί η εικόνα του «καλλιεργημένου ηγέτη» του νέου αγγλικού ποδοσφαίρου.
Από τη Λέστερ στο Κατάρ: τα ομαδικά «θαύματα» που υποψιάζουν
Πέρα από πρόσωπα, πολλές θεωρίες συνδέονται με τις «απίθανες» επιτυχίες ή αποτυχίες ομάδων που δεν χωρούν στη στατιστική.
- Το πρωτάθλημα της Λέστερ ήταν project ανανέωσης
Όταν η Λέστερ του Ρανιέρι στέφθηκε πρωταθλήτρια, οι θεωρίες άρχισαν: λέγεται ότι ήταν «συστημικό δώρο» από τις στοιχηματικές και τα ΜΜΕ για να ανανεωθεί η τηλεθέαση και να επανέλθει η πίστη στο “μικρό που νικά τον γίγαντα”.
- Η Premier League ενισχύει εμπορικά τις ομάδες
Σύμφωνα με πολλούς, η FA και οι χορηγοί ευνοούν κατά περίπτωση Λίβερπουλ, Μάντσεστερ Σίτι, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ – ανάλογα με τις ανάγκες της τηλεοπτικής αγοράς. Το VAR, τα “πέναλτι από το πουθενά” και τα πειθαρχικά φαίνεται να ακολουθούν αυτό το μοτίβο.
- Η UEFA «έριχνε» την Τουρκία για λόγους γεωπολιτικής
Γαλατάσαραϊ, Φενέρμπαχτσε, Μπεσίκτας – όλες είχαν περιπτώσεις «περίεργων αποκλεισμών» ή άρνησης εισόδου σε ομίλους. Η θεωρία θέλει την UEFA να κρατά σε χαμηλά επίπεδα τις τουρκικές ομάδες λόγω «σκληρής εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας».
Και στο τέλος… Ροναλντίνιο
- Ο Ροναλντίνιο εξοστρακίστηκε λόγω του απρόβλεπτου στιλ του
Η αποχώρησή του από την Ευρώπη συνοδεύτηκε από φήμες. Κάποιοι υποστήριξαν πως «τον τελείωσαν» γιατί επηρέαζε τα αποτελέσματα με τρόπο που δεν μπορούσε να προβλεφθεί στα μοντέλα των στοιχηματικών. Δεν ήταν «χρήσιμος» στην εποχή των Big Data.
Οι τελευταίες θεωρίες (και το ερώτημα που μένει)
- Η Μπάγερν προστατεύεται από την DFB
Η συνεχής της υπεροχή θεωρείται στη Γερμανία «κατασκευασμένη». Πολλοί οπαδοί μικρών ομάδων λένε ότι “κάθε χρόνο η Μπάγερν αγοράζει ταλέντα για να αποδυναμώνει τους άλλους” με κάλυψη από την ποδοσφαιρική ομοσπονδία.
- Η Τσέλσι του Αμπράμοβιτς ευνοήθηκε στην αρχή
Όταν μπήκε ο Ρώσος μεγιστάνας στο ποδόσφαιρο, κάποιοι παρατήρησαν «διαιτησίες-δώρο» και ευνοϊκές πειθαρχικές αποφάσεις. Η θεωρία λέει πως το νέο κεφάλαιο «προστατεύτηκε» για να καθιερωθεί ως παγκόσμιο brand.
- Τα βραβεία UEFA δίνονται με βάση τηλεοπτικά συμβόλαια
Αντί για αγωνιστικά κριτήρια, πολλοί πιστεύουν ότι ο καλύτερος παίκτης της χρονιάς αναδεικνύεται ανάλογα με τις χώρες-στόχους που θέλει να προσεγγίσει η διοργάνωση ή οι χορηγοί της.
- Το Champions League έχει “γραμμένα” τελικά
Τι κοινό έχουν τα πέναλτι του Ράμος, η απουσία VAR σε συγκεκριμένα ματς και οι χαμένοι τελικοί συγκεκριμένων ομάδων; Για πολλούς, αποτελούν δείγματα ότι η UEFA δεν αφήνει τίποτα στην τύχη όταν παίζονται δισεκατομμύρια ευρώ.
Ποδόσφαιρο ή σκηνοθεσία;
Κάποιοι γελούν με τέτοιες θεωρίες. Άλλοι τις πιστεύουν απόλυτα. Όμως, το μόνο σίγουρο είναι πως όπου υπάρχει πολύ χρήμα, υπάρχει και υποψία. Κι αν το ποδόσφαιρο είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας, ίσως οι θεωρίες συνωμοσίας να λένε κάτι πιο βαθύ: ότι δεν παίζεται μόνο εντός γηπέδου το παιχνίδι.
