Καθαρές πηγές, τεχνολογία που αγνοείται και επαγγέλματα του μέλλοντος σε ένα ενεργειακό τοπίο που δεν είναι όπως φαίνεται
Πίσω από το αφήγημα της «πράσινης μετάβασης», υπάρχει μια λιγότερο φωτισμένη αλήθεια: η ενέργεια δεν λείπει. Απλώς δεν συμφέρει να είναι ελεύθερη.
Τα τελευταία χρόνια, η δημόσια συζήτηση γύρω από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μοιάζει να κινείται μονόπλευρα. Φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες, ηλεκτρικά οχήματα. Αυτά είναι τα κυρίαρχα σύμβολα μιας υποτιθέμενα βιώσιμης μετάβασης. Όμως όσο πιο πολύ επαναλαμβάνεται αυτό το αφήγημα, τόσο περισσότερο φαίνεται τι αποκρύπτεται: η τεχνολογία δεν είναι περιορισμένη — η βούληση είναι.
Η γεωθερμία είναι φθηνή, αδιάκοπη και διαθέσιμη σε πολλά μέρη της Ελλάδας (Μήλος, Νίσυρος, Λέσβος, Έβρος). Η ενέργεια από κύματα και ρεύματα είναι σταθερή και αξιοποιήσιμη σε ένα κράτος με 13.000 χλμ ακτογραμμής. Η πυρηνική σύντηξη, έστω και σε πρώιμο στάδιο, εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς διεθνώς, χωρίς ραδιενεργά απόβλητα. Αλλά καμία από αυτές τις πηγές δεν ταιριάζει στο κυρίαρχο μοντέλο ελέγχου: δεν είναι εύκολα εμπορεύσιμες, δεν έχουν ανάγκη από συνεχή κατανάλωση εξαρτημάτων, δεν αποδίδουν σε μονοπώλια.
Αντί αυτών, προωθούνται τεχνολογίες «υψηλού προφίλ»: πανάκριβα φωτοβολταϊκά σε χωράφια, ανεμογεννήτριες σε παρθένες κορυφογραμμές, επιδοτούμενα ηλεκτρικά οχήματα με μπαταρίες εξαρτημένες από σπάνιες γαίες. Και όλα αυτά με ενεργειακό αποτύπωμα που μεταφέρεται απλώς από το ένα σημείο της αλυσίδας στο άλλο. Δεν είναι τυχαίο ότι η επιστροφή στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο επανεμφανίζεται ως ρεαλιστική επιλογή — όχι γιατί είναι οικολογική, αλλά γιατί είναι λειτουργική. Το αφήγημα καταρρέει όταν δεν αποδίδει πολιτικά.
Ωστόσο, το μέλλον της ενέργειας δεν είναι μόνο τεχνολογικό. Είναι και επαγγελματικό. Μέσα από αυτή την τεχνολογική στροφή (όσο ατελής κι αν είναι), αναδύονται νέες ειδικότητες με αυξημένη ζήτηση για τις επόμενες δεκαετίες:
- Τεχνικοί γεωθερμικών εγκαταστάσεων και ειδικοί θαλάσσιας ενέργειας, για τις τοπικές μονάδες αυτοπαραγωγής.
- Μηχανικοί αποθήκευσης ενέργειας, με εξειδίκευση σε υδρογόνο, μπαταρίες και θερμικά συστήματα.
- Σύμβουλοι ενεργειακής μετάβασης για επιχειρήσεις και νοικοκυριά, με γνώσεις τόσο τεχνικές όσο και θεσμικές.
- Επαγγελματίες βιώσιμης πολεοδομίας και ενεργειακού σχεδιασμού περιοχών, σε τοπικό και δημοτικό επίπεδο.
- Ενεργειακοί δικηγόροι και αναλυτές ρυθμιστικού πλαισίου, που θα επηρεάζουν τις αποφάσεις για το πού και πώς εγκαθίστανται μονάδες.
Το ερώτημα δεν είναι αν θα υπάρξει ενέργεια. Θα υπάρξει — υπάρχει ήδη, παντού γύρω μας
